„400 milliards de planètes” Angeliki Markul

Wszechświat. Nieskończony w czasie i przestrzeni zbiór ciał niebieskich. Bohater licznych wierzeń, legend i opowieści, przedmiot akademickich badań. W naszych oczach balansuje zwykle pomiędzy romantyczną wizją rozgwieżdżonego nieba a chłodną naukową analizą.

W instalacji wideo 400 milliards de planètes (400 miliardów planet) Angeliki Markul wszechświat pojawia się w owym mniej typowym, ścisłym aspekcie. Artystka po raz kolejny konfrontuje się z tajemniczymi, nie do końca zgłębionymi przez ludzkość siłami – tym razem bierze na warsztat potęgę kosmosu. Podczas gdy sztuka upodobała sobie mistyczną wizję usianego gwiazdami nieboskłonu – ukazywanego jako niebieskie tło pełne swobodnie rozrzuconych grup złotych gwiazd, jak ma to miejsce na fresku ukazującym pojmanie Chrystusa autorstwa Pietra Lorenzettiego w bazylice dolnej w Asyżu (1319–1325), bądź w formie wiernie odtworzonych konstelacji w Ucieczce do Egiptu siedemnastowiecznego niemieckiego malarza Adama Elsheimera czy w postaci pulsujących energią i dynamiką spirali w Gwiaździstej nocy Vincenta van Gogha lub jako fotograficzne mapy nieba tworzone między innymi przez Thomasa Ruffa i Vika Muniza – polsko-francuska artystka podkreśla techniczną i badawczą stronę zagadnienia.

400 milliards de planètes ukazuje działanie i rotację gigantycznego teleskopu, znajdującego się w obserwatorium ESO (European Southern Observatory) na pustyni Atacama w północnym Chile. Za sprawą wyjątkowych warunków atmosferycznych i oddalenia od budynków mieszkalnych usytuowany na wzniesieniu Cerro Paranal kompleks jest miejscem doskonałym do obserwacji gwiazd. Otrzymawszy specjalne zezwolenie na krótki pobyt w tej naukowej placówce, Angelika Markul miała nie tylko okazję do obserwacji rozgwieżdżonego nieboskłonu, ale i możliwość przyjrzenia się z bliska przyrządom pozwalającym poznawać kosmos. Rezultatem jej pobytu w obserwatorium EOS są dwie prace: Terre de départ (Ziemia opuszczenia) i 400 milliards de planètes. Pierwsza z nich, odwołująca się do bardziej romantycznej wizji wszechświata, ukazuje przemiany nieboskłonu od zmierzchu do świtu – w postaci filmu poklatkowego, zmontowanego ze zdjęć wykonanych w kilkunastosekundowych odstępach. 400 milliards de planètes stanowi jej swoisty pendant, ukazując podobne zagadnienie z odmiennej perspektywy. Oko kamery, skupiając się na rotacji teleskopu, zwraca uwagę na techniczne, empiryczne podejście człowieka do kwestii wszechświata. Frontalne spojrzenie na urządzenie sugeruje obiektywne, naukowe podejście artystki do sprawy. Nieprzerwany odgłos wydawany przez obracające się tryby machiny uwydatnia „mechaniczną” atmosferę kreowaną poprzez obraz.

Chłodne, pozbawione emocji kadry posługują się subtelną, nieoczywistą poetyką. Zapętlony obraz obracającego się teleskopu przywodzi na myśl monumentalny organizm w nieustającym, ślimaczo powolnym ruchu. Niepokojący hałas zdaje się być współczesną muzyką sfer niebieskich. Nieustająca rotacja machiny symbolizować może nie tylko nieskończoność wszechświata i cykliczność w przyrodzie; przywołuje również kluczowe dla twórczości Angeliki Markul motywy − pamięci i dzieciństwa (powiązanego z obrazem karuzeli) − obecne m.in. we wcześniejszych instalacjach wideoLe Gorge du Diable (Diabelska otchłań) i Bambi à Tschernobyl (Bambi w Czarnobylu).

Zakup pracy do Kolekcji Bunkra Sztuki jest realizowany w ramach projektu Doświadczanie sztuki. Rozbudowa Kolekcji Bunkra Sztuki. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Premiera: 04.09.2014 (czwartek), godz. 18

05–28.09.2014

 *

Angelika Markul (ur. w 1977 roku, mieszka i pracuje w Paryżu) jest absolwentką École National Supérieure des Beaux-Arts de Paris (ENSBA), gdzie w 2003 roku uzyskała tytuł magistra z zakresu multimediów pod kierunkiem Christiana Boltanskiego, a następnie w 2004 roku ukończyła studia podyplomowe wraz z seminarium Introduction à l’expostition pod kierunkiem Christiana Bernarda.

Jest autorką licznych wystaw indywidualnych, m.in. Z ziemi do gwiazd, Maison des Arts, Malakoff, Francja (2014), Terre de départ, Palais de Tokyo, Paryż, Francja (2014), Wyzwolone siły. Angelika Markul i współczesny demonizm, Muzeum Sztuki, Łódź, Polska (2013), Installation monumetale, Estate de Charamande, Charamande, Francja (2013), Nie zapomnij, Galeria Foksal, Warszawa, Polska (2012),Polowanie, Galeria Arsenał, Białystok, Polska (2012), Salon Noir, MAC/VAL, Musée d’Art Contemporain du Val-de-Marne, Vitry-sur-Sine, Francja (2010), Noire Neige, Théâtre National de Chaillot, Paryż, Francja (2009), Nów, CSW Znaki Czasu, Toruń, Polska (2009), Clarté Souterraine, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa, Polska (2008).

Brała udział w licznych wystawach zbiorowych. Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i publicznych, m.in. w zbiorach CSW Znaki Czasu w Toruniu, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, Galerii Foksal w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Galerii Labirynt w Lublinie, Galerii Arsenał w Białymstoku, Signum Foundation w Wenecji oraz Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris w Paryżu.

W 2012 roku została laureatką nagrody Prix SAM.

Więcej informacji: www.angelikamarkul.net.

Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki
pl. Szczepański 3a
31-011 Kraków